نقد کتاب : سیاره زمین
نویسنده: دوگال دیکسون
مترجم: محمدرضا غفاری
سیاره زمین تنها جایی است که ما می توانیم در آن زندگی کنیم و نفس بکشیم. با پیشرفت علوم و فناوری اطلاعات بیشتری درباره زمین به دست آورده ایم و می توانیم با کشتی های قاره پیمای بزرگ تمام دریاها و اقیانوس ها را بگردیم و با زیردریایی ها ژرفای آنها را بکاویم و با ماهواره ها به اطرف زمین برویم و حتی از روی ماه از سیاره مان عکس بگیریم.
کتاب سیاره زمین از مجموعه جهان امروز هرگونه اطلاعاتی که از زمین می خواهید را به طور مختصر و مفید دراختیارتان قرار می دهد و با تصاویر و عکس هایی که توضیحاتی در گوشه وکنار آنها آمده است هرچیزی را که تاکنون دانشمندان علومی چون هواشناسی، زمین شناسی، اقلیم شناسی و اقیانوس شناسی و جغرافیدانان به آنها رسیده اند به شما می گوید.
توضیحات کتاب کاملاً علمی و به روز است و سرشار از اصطلاحات علمی و نمودارها و آمارهای جزئی و کامل است. در سیاره زمین از مبدأ زمین، درباره سنگ ها و کانی ها و سفینة فضایی زمین و چگونگی کشیدن نقشه زمین خواهید خواند و در پایان مجموعة واژگان علمی آمده است.
برای اینکه بدانید به چه شکل درباره جزئی ترین اطلاعات در هر بخش بحث شده است به عنوان های بخش اقلیم وهوا از فصل سفینه فضایی زمین نگاهی می اندازیم: در این بخش از مناطق اقلیمی، حرکت هوا، تغییرات فصلی، هوای طوفانی و پیش بینی هوا صحبت شده است. در تمام صفحات کتاب از تصاویر رنگی و نقشه های جالب استفاده شده است که مطالعه کتاب را برای هر خواننده ای جذاب و مفید می سازد.
ممکن است که واژه های علمی برای همه مخاطبان که با آنها آشنایی ندارند کمی سخت به نظر برسد و برای دانش آموزان دوره راهنمایی سخت تر باشد و بسیاری از آنها نیاز به توضیح بیشتر و ساده تری دارند. همچنین بعضی از اصطلاحات علمی که معادل فارسی آنها به تنهایی یا در داخل پرانتز آمده مخاطب را گریزان می کند چون خیلی از این واژه ها هنوز جا نیفتاده یا واژه بیگانه آنها امروزه بیشتر به کار می رود. ترجمه کتاب نیز برای این گروه سنی چندان مناسب نیست هرچند شاید هدف مترجم این بوده که به متن اصلی کتاب وفادار بماند. به هر حال نیاز به ویراستار علمی آشنا به زبان کودکان و نوجوانان در این موارد بیشتر احساس می شود.
درباره کوه قطعه ای (تختال) در صفحة ۱۷ چنین می خوانیم:
هنگامی که توده ای از صخره ها شکاف بر می دارد و بخش های شکافته شده حرکت می کند، ساختاری زمین شناختی به نام گسل پدید می آورد. گسل ها ممکن است بسیار کوچک باشند و یا آن قدر طولانی که طول یک قاره را طی کنند. گسل سان آندریاس در غرب آمریکای شمالی در حد مرزی صفحه های اقیانوس آرام و آمریکای شمالی قرارگرفته است.
در قسمت دریاچه ها و دریاچه سدها نیز آمده است: حفره های طبیعی معمولاً با آب پر می شوند و به صورت تالاب و دریاچه در می آیند. بسیاری از دریاچه ها در مناطقی قرار گرفته اند که در آخرین عصر یخبندان از یخ پوشیده شده بودند. یخچال های طبیعی سنگین هستند و در حال حرکت در سنگ بستر خود حفره های عمیقی ایجاد می کنند. هنگامی که یخچال ذوب می شود، حفره ها از آب پر می شوند. این دریاچه های یخچالی در سراسر زمین های پست کانادا و دره های کوهستانی که بر اثر یخچال به وجود آمده اند، دیده می شوند.
در نتیجه دگرگونی های طبیعی و فعالیت های انسان و آلودگی های مختلف، بسیاری از نظام های کاملاً متعادل بوم شناختی زمین در حال نابودی است. اگر سیاره خود، صخره ها، خاک، آب و گازهای آن را بیشتر بشناسیم، بهتر می توانیم از آن برای آیندگان نگهداری کنیم.
سیامک نیک طلب